stefan tackx
codex (2020)
Voor een hedendaagse interpretatie van het ontbrekende paneel van het Lam Gods - De Rechtvaardige Rechters - heb ik mij gebaseerd op een resultaat van het wetenschappelijk onderzoek o.l.v professor Danny Praet (vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschapaan UGent).
Volgens dit onderzoek zou o.a. het paneel van de Rechtvaardige Rechters de verbeelding zijn van het begrip “Rechtvaardigheid” (één van de kardinale antieke Deugden).
Om het abstracte begrip Rechtvaardigheid te verbeelden, heb ik een kleitablet gemaakt met daarop - in spijkerschrift - de tekst van artikel één van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM).
De tekst werd meerdere keren herhaald als ging het om een strafwerk. Straf en Recht zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Een detail van dit kleitablet heb ik dan op het paneel geschilderd.
De volledige tekst van artikel één van UVRM luidt:
“Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.”
Het gehanteerde spijkerschrift is het Akkadisch, een Semitisch taal uit het oude Mesopotamië.
In vroege tijden werden o.a. wetteksten op kleitabletten of stenen aangebracht, zoals het decreet op de steen van Rosetta of de code van Hammurabi (Codex Hammurabi).
Teksten op kleitablet of steen hebben een lange houdbaarheidsdatum (tegenover papieren of zelfs digitale dragers) en wanneer wetten op steen worden gebeiteld geeft dit aan de tekst niet alleen letterlijk maar ook symbolisch een eeuwigheidswaarde. De tekst wordt iets belangrijk, wezenlijk en definitief.
De wettekst is ook een code in twee betekenissen. Allereerst inhoudelijk als een gedragscode: een lijst van regels waaraan men zich dient te houden. Vervolgens is het ook een code in de betekenis dat elke taal een code is van geschreven tekens (zoals spijkerschrift, het Latijns of Grieks alfabet, het cyrillisch,…)
Deze dubbele betekenis van code kent ook een hedendaagse digitale variant.
De geschreven lijst met regels is vervangen door een digitale tekst in tabellen (zoals in Excel, Word,…) en de achterliggende taal is een programmeertaal of -code.
De titel van het werk - Codex - verwijst niet alleen naar deze dubbele betekenis van code.
Het verwijst eveneens naar zowel het oude (Codex Hammurabi, kleitablet) als het nieuwe (digitale code).
Gebruikte techniek: gouache en potlood op papier gelijmd op paneel.
Dit werk werd gemaakt naar aanleiding van de tentoonstelling "Op Eigen Hout".
kierling en miavoye (2019)
Kierling en Miavoye gaat over twee schrijvers: Franz Kafka en Paul van Ostaijen.
Kierling is een plaats in Neder-Oostenrijk.
Miavoye is een plaats in België (Ardennen).
Deze werken gaan meer bepaald over gelijkenis.
Zowel Kafka als van Ostaijen waren vernieuwende schrijvers, leefden in het begin van vorige eeuw en leden aan tuberculose. Ze werden opgenomen in een sanatorium waar ze gestorven zijn: Kafka in Kierling en van Ostaijen in Miavoye. Ze werden niet oud: Kafka bijna 41 en van Ostaijen 32. Kafka stierf in 1924, van Ostaijen in 1928. Bovendien werden een aantal verhalen van Kafka voor het eerst in het Nederlands vertaald door van Ostaijen, die waarschijnlijk tijdens zijn verblijf in Berlijn kennis gemaakt had met het werk van Kafka.
Het betonnen gebouw is een vereenvoudigd model van het sanatorium in Kierling. Het materiaal verwijst naar een tombe.
Het houten gebouw is een vereenvoudigd model van het sanatorium in Miavoye. Het materiaal (mahonie) verwijst naar een doodskist.
all the plays (2018)
Het werk 'All the plays' bestaat uit 37 eikenhouten sculpturen en verbeelden alle 37 toneelstukken van Shakespeare.
Een sculptuur vertegenwoordigt precies één toneelstuk van Shakespeare en is steeds op dezelfde wijze opgebouwd.
Een toneelstuk bestaat traditioneel (dus ook bij Shakespeare) uit een aantal bedrijven ('acts'). Elk bedrijf bestaat op zijn beurt uit een aantal scènes en een scène bestaat dan weer uit een aantal lijnen. Een lijn is een tekst uitgesproken door een personage (en kan uit meerdere zinnen bestaan).
Een toneelstuk (sculptuur) bestaat dus uit drie dimensies (bedrijf - scène - lijn) en werd op deze manier herleid tot een driedimensionale grafiek: in de x-richting staan de bedrijven, in de y-richting de scènes en in de z-richting (de hoogte) staan het aantal lijnen.
Hoe hoger het balkje, hoe meer lijnen in die scène.
Elke sculptuur is samengesteld uit lichteiken balkjes die in donkereik werden gebeitst.
viruses I + II (2016)
'Viruses' (I + II) ontstond uit het idee dat op onze mentale gezondheid nog een taboe rust: denk maar aan hoe vooral in een arbeidssituatie meewarend wordt gekeken naar een werknemer die zich 'ziek' (mét aanhalingstekens) meldt omwille van acute melancholie.
Maar wat als mentale ziektes (net zoals lichamelijke) ook het gevolg waren van een virus (analoog aan het griepvirus bijvoorbeeld)?
Op die manier kan bijvoorbeeld sociale angst of depressie niet uitgelegd worden als een gebrek aan wilskracht, maar als een besmetting door een virus. Werknemers kunnen zo wettelijk afwezig zijn omwille van bijvoorbeeld een chronisch gevoel van leegte (doktersbriefje!).
In 24 tekeningen (op de website wordt een selectie getoond) worden zulke 'mentale' virussen verbeeld als waren het uitvergrotingen onder een microscoop. En in elk beeld wordt getracht om iets van de aandoening weer te geven.
black archive (2015)
'Black Archive'
...is een onvoltooid project en blijft (voorlopig) onvoltooid.
...is een tot mislukken gedoemde oefening in volledigheid.
Voltooidheid en Volledigheid liggen schijnbaar binnen handbereik, zeker in tijden van quasi onbeperkte digitale opslagmogelijkheden. Het 'alles-willen-hebben-van-iets' (verzamelen) is van alle tijden: alle postzegels, alle dvd's van een serie, alle boeken van een auteur, alle LP's van een artiest,...)
In 'Black Archive' proberen we op alle mogelijke 2-dimensionale dragers en hun varianten (papier in verschillende grammages, karton, textiel,...) en met alle mogelijk zwarte mediums (inkten, stiften, potloden, verf,...) en met alle soorten technieken (tekenen, schilderen, grafiek,...) alle mogelijke zwarten te maken.
Elk zwart object dat zo ontstaat wordt genummerd en in een plastic zakje gedaan van 10 x 12 cm.
Tot slot worden deze plastic zakjes in een lange zwarte lade opgeborgen. Deze lade is gemaakt van mdf en heeft (zonder het deksel) de volgende afmetingen: 89 x 21 x 13 cm.
Men kan zich voorstellen hoe een volledige wand van plafond tot vloer wordt ingenomen door een archiefkast gevuld met deze lange zwarte laden.
'Black Archive' zal nooit volledig zijn, nooit voltooid.
Achter het wordingsproces zit ook een ganse administratie: het oplijsten en vernieuwen van de lijst van dragers, mediums en technieken tot het afvinken van de verschillende deeltaken (het zwart kleuren van de drager, het nummeren van het object en het opbergen in het plastic zakje).
Ook kan men zich voorstellen dat een bedrijf wordt opgericht met als doel het tot stand brengen van het 'Black Archive'. Er zou een afdeling zijn die de inkoop doet van de dragers, een andere voor de mediums en een afdeling die nieuwe technieken bedenkt en organiseert. Er zou een werkplaats zijn waar de objecten gemaakt worden: de plastic zakjes, de zwarte laden. Tenslotte zou er een administratieve afdeling zijn die bijhoudt welke objecten al gemaakt zijn en in de werkplaats zou software voorzien worden om een deel van die administratie te doen.
'Black Archive' is een arbeid die nooit eindigt.
identity (2014)
Eén van de symbolen (misschien wel het meest ingrijpende) die men in de wiskunde gebruikt is het gelijkheidsteken.
In vroegere wiskundige teksten werd "is gelijk aan" voluit geschreven (meestal gebruikte men het Latijnse woord 'aequalis', wat 'gelijk' betekent, of korter 'eq').
Het gelijkheidsteken werd bedacht door de Engelse wiskundige Robert Recorde in 1557. Hij schrijft:
"And to avoid the tedious repetition of these words: 'is equal to' I will set as I do often in work use, a pair of parallels, or duplicate lines of the same length, thus: =, because no 2 things can be more equal."
In dit werk - 'Identity' - wordt het typografisch beeld van het gelijkheidsteken onderzocht.
Het gelijkheidsteken bestaat uit twee parallelle streepjes en men kan een aantal elementen in dit symbool laten variëren: de horizontale lengte van het streepje, de hoogte (of dikte) ervan en tenslotte de hoogte van de verticale witruimte tussen de streepjes.
Via een eenvoudig computerprogramma werden deze drie parameters ingevuld met verschillende waarden. Dit resulteerde in verschillende A4-formaat pagina's met op elke pagina de aldus gegenereerde gelijkheidstekens gerangschikt in een grid van 6 bij 9.
'Gelijkheid' is uiteraard niet alleen een wiskundige term, maar verwijst ook naar sociale (on)gelijkheid.
'Gelijkheid' kan ook een ander woord zijn voor 'identiek' wat op zijn beurt verwant is met 'identiteit'.
Het hier getoonde werk is een zeefdruk.